Ik meld me aan als vrijwilliger om op een begraafplaats koffie te schenken en een luisterend oor te bieden aan nabestaanden. Ik word afgewezen omdat er geen famielid van mij op de bewuste begraafplaats begraven ligt. Het feit dat een kind van een goede vriendin en een moeder van er begraven liggen tellen niet want dat is geen familie van mij.
Een voorbeel hoe hardnekkig het ‘hokjes denken’ zelfs na de dood nog vat op ons heeft. Als ik hier nog wat over door mijmer wordt mijn verbazing over het feit dat we vedriet en rouw op voorhand koppelen aan de vorm van de relatie alleen maar groter.
Toch herken ik er iets in. Toen ruim tien jaar geleden mijn beste vriendin overleed was daar vanuit mijn omgeving veel minder aandacht voor dan toen mijn ouders zeven en negen jaar later haar voorbeeld volgenden. Dit terwijl het verlies van haar mij veel dieper geraakt heeft en soms nog doet als het gemis van mijn ouders, waar ik op een bepaalde manier vrede mee heb.
Bijzonder toch hoe we als samenleving onbewust ‘gradaties’ aanbrengen binnen de impact van verlies op basis van regels en in het voren gedefinieerde relaties. Zo kreeg ik voor het afscheid van mijn ouders verlof en bloemen vanuit mijn werkgever. Bij het verlies van mijn beste vriendin een kaartje van een enkele collega.
Om nog maar niet spreken over een huisdier wat overlijd waarbij verwacht wordt dat je er de volgende dag gewoon weer bent en je werk doet alsof er nooit iets gebeurd is.
Het kan leiden(en lijden) tot weggedrukt en verstopt verdriet en gemis, waarvan het bestaansrecht wordt bepaald door een maatschappelijk toegekende waarde. Het is een ontkenning van menselijke ervaringen die wars van regels en op voorhand gedefinieerde relaties tijd en speelruimte vragen om gevoeld en beleefd te worden.
Deze (onbewuste) ontkenning maakt rouw vaak nog rauwer dan nodig. Als Leven en sterven zich beiden niet aan vooraf bedachte planningen regels en afspraken houden, zouden wij er als mensen dan ook niet gewoon mee kunnen stoppen? Weer aanwezig blijven en met een speelse houding aandacht hebben voor wat in het moment in iedere unieke stituatie nodig is vanuit gezond verstand en een medemenselijke maat 🧡